धन्वंतरी जयंती तथा धनत्रयोदशीच्या सर्वांना हार्दिक शुभेच्छा...
पौराणिक कथेनुसार देव इंद्र जेव्हा असुरांना घेऊन सागरमंथन करत होते तेव्हा चौदा रत्न निघाले. त्यांपैकी एक म्हणजे विष्णू अवतार देव धन्वंतरी होय
आयुर्वेदाचा अभ्यास करणारे डॉक्टर त्यांना आरोग्याची देवता म्हणतात. त्यांनीच अमृततुल्य आयुर्वेदिक औषधांचा शोध लावला
धन्वंतरी यांना आयुर्वेदाचा जनक मानले जाते.
धन्वंतरी यांनी अनेक आयुर्वेदिक औषधांचे ज्ञान प्रदान केले. त्यांनी विविध वनस्पती, त्यांचे गुणधर्म आणि उपयोग याबद्दल माहिती दिली.
गुरु शिष्य परंपरेतून पुढे शिष्य सुष्रुतयांनी सुष्रुत संहिता ग्रंथाची रचना केली
हा ग्रंथ शल्य चिकित्सा पद्धतींवर आधारित आहेत. या ग्रंथात रोगांचे निदान, त्याचे कारण, औषधे, शल्यकर्माची पद्धत, आणि विविध उपकरणांचे ज्ञान यांचा समावेश आहे.
चरक यांच्या शिकवणींमध्ये धन्वंतरी यांचे तत्त्वज्ञान समाविष्ट आहे.“चरक संहिता” हा एक आणखी महत्त्वाचा ग्रंथ आहे, जो धन्वंतरि यांच्या शिक्षणावर आधारित आहे
या ग्रंथात आयुर्वेदाचे मूलभूत सिद्धांत, निदान पद्धती, आणि उपचार पद्धती यांचा समावेश आहे. चरक संहितेत रोगाचे निदान आणि उपचार याबद्दल सखोल माहिती दिली आहे.
धन्वंतरी यांचा त्रिदोष सिद्धांत (वात, पित्त, कफ) आयुर्वेदाचा मूलभूत आधार आहे. या सिद्धांतानुसार, शरीरात या तीन दोषांचे संतुलन राखणे अत्यंत महत्त्वाचे आहे.
शारीरिक व मानसिक आरोग्यासाठी योगाभ्यास आवश्यक असल्याचे त्यांनी शिकवले.
धन्वंतरी यांनी आहारशास्त्राबद्दल सखोल ज्ञान प्रदान केले. त्यांनी विविध आहाराचे गुणधर्म, त्यांचे फायदे आणि योग्य आहार पद्धती याबद्दल मार्गदर्शन केले
भगवान धन्वंतरी हे देवांचे वैद्य आहेत. भारतात दिवाळीच्या दोन दिवस अगोदर म्हणजे आश्विन कृष्ण त्रयोदशीला म्हणजेच धनत्रयोदशीला धन्वंतरी जयंती साजरी करतात.
भगवान धन्वंतरी यांचे ज्ञान आणि विचार आजही आरोग्याच्या क्षेत्रात मार्गदर्शक ठरतात. म्हणूनच धन्वंतरी जयंती केवळ एक सण नाही, तर हे आरोग्याची काळजी घेण्याचा आणि आयुर्वेदिक पद्धतींचा अभ्यास करण्याचा एक महत्त्वाचा प्रसंग आहे.
या दिवशी आपण सर्वांनी धन्वंतरी यांचे आभार मानले पाहिजे, कारण त्यांनी मानवतेसाठी आरोग्याचे अमृत देणारे ज्ञान प्रदान केले. आयुर्वेदाच्या या समृद्ध परंपरेचे जतन करण्यासाठी प्रत्येकाने पुढाकार घेतला पाहिजे.