२०२५ सालचा (Nobel Prize) नोबेल शांतता पुरस्कार एका धाडसी आणि निश्चयी शांततेच्या पुरस्कर्त्या मारिया कोरीना माचादो (Maria Corina Machado) या महिलेला

वाढत्या अंधारातही लोकशाहीचा दीप तेजाने प्रज्वलित ठेवणाऱ्या मारिया कोरीना माचादो यांना प्रदान करण्यात आला आहे.नॉर्वेजियन नोबेल (Nobel Prize) समितीने हा पुरस्कार मारिया कोरीना माचादो (Maria Corina Machado) यांना त्यांच्या व्हेनेझुएलातील जनतेच्या लोकशाही हक्कांसाठी केलेल्या अखंड प्रयत्नांसाठी आणि हुकूमशाहीतून लोकशाहीकडे न्याय्य व शांततेने संक्रमण घडवून आणण्यासाठीच्या संघर्षासाठी दिला आहे.व्हेनेझुएलामधील लोकशाही चळवळीच्या नेत्या म्हणून, माचादो या लॅटिन अमेरिकेतील नागरी धैर्याचे एक विलक्षण उदाहरण ठरल्या आहेत. त्या व्हेनेझुएलातील एकेकाळी विभागलेल्या राजकीय विरोधकांना एकत्र आणणाऱ्या प्रमुख व्यक्तींपैकी एक ठरल्या. मुक्त निवडणुका आणि प्रतिनिधिक शासन यांची मागणी या सर्वांना एकत्र बांधणारी ठरली — आणि हेच लोकशाहीचे मूळ तत्त्व आहे: मतभेद असले तरी लोकशाहीच्या मूल्यांचे रक्षण करण्याची सामूहिक तयारी. आज जेव्हा लोकशाहीवर जगभरात संकट आले आहे, तेव्हा हे एकत्रित मूल्य जपणे अधिक आवश्यक झाले आहे.

२०२५ सालचा (Nobel Prize) नोबेल शांतता पुरस्कार पुरस्कर्त्या मारिया कोरीना माचादो (Maria Corina Machado)

एकेकाळी समृद्ध आणि लोकशाही असलेले व्हेनेझुएला आज एक निर्दयी हुकूमशाही राज्य बनले आहे, जे मानवी व आर्थिक संकटात सापडलेले आहे. बहुतांश नागरिक दारिद्र्यात जगत आहेत, तर काही थोडे लोक सत्तेच्या शिखरावर संपत्ती गोळा करत आहेत. राज्याचे हिंसक यंत्र स्वतःच्या नागरिकांवर वळवले गेले आहे. सुमारे ८ दशलक्ष नागरिकांनी देश सोडला आहे. निवडणुकीतील फेरफार, कायदेशीर छळ आणि कारावासाद्वारे विरोधकांना पद्धतशीरपणे दाबले गेले आहे. अशा परिस्थितीत राजकीय कार्य करणे अत्यंत कठीण झाले असतानाही, माचादो यांनी दोन दशकांपूर्वी Súmate या लोकशाही विकासासाठी स्थापन केलेल्या संस्थेद्वारे मुक्त आणि निष्पक्ष निवडणुकांसाठी लढा सुरू केला. त्यांच्या शब्दांत — “गोळ्यांपेक्षा मतपेटीची निवड हीच खरी ताकद आहे.” न्यायालयीन स्वायत्तता, मानवी हक्क आणि जनप्रतिनिधित्व यासाठी त्यांनी नेहमी आवाज उठवला. अनेक वर्षे त्यांनी व्हेनेझुएलाच्या जनतेच्या स्वातंत्र्यासाठी अविरतपणे कार्य केले आहे.

२०२४ च्या राष्ट्रपती निवडणुकीत

२०२४ च्या राष्ट्रपती निवडणुकीत माचादो या विरोधी पक्षाच्या उमेदवार होत्या, परंतु शासनाने त्यांची उमेदवारी रोखली. त्यानंतर त्यांनी दुसऱ्या पक्षाच्या उमेदवार एडमंडो गोंझालेझ उरुटिया यांना पाठिंबा दिला. हजारो स्वयंसेवक एकत्र आले, त्यांनी निवडणूक निरीक्षक म्हणून प्रशिक्षण घेतले आणि संपूर्ण देशभर मतदान केंद्रांवर तटस्थ नजरेने पहारा दिला. अत्याचार, अटक आणि छळाच्या भीतीतही त्यांनी निकालांची नोंद सुनिश्चित केली. विरोधकांचा हा सामूहिक प्रयत्न — नावीन्यपूर्ण, धाडसी, शांततामय आणि लोकशाही मार्गाने पार पडलेला — आंतरराष्ट्रीय स्तरावर गौरवला गेला. विरोधकांनी प्रत्येक मतदारसंघातून मिळालेल्या आकडेवारीद्वारे सिद्ध केले की त्यांनी स्पष्ट बहुमताने विजय मिळवला आहे. तरीसुद्धा शासनाने निकाल मान्य करण्यास नकार दिला आणि सत्तेवरच राहिले.

लोकशाही ही शाश्वत शांततेची पूर्वअट आहे. पण आजच्या जगात लोकशाही मागे जात आहे, हुकूमशाही वाढत आहे, आणि हिंसाचाराला प्रोत्साहन दिले जात आहे. शासनाच्या दडपशाही, माध्यमांवरील बंदी, टीकाकारांवरील कारावास आणि लष्करीकरण — ही सर्व लक्षणे जागतिक स्तरावर दिसत आहेत.

Maria Corina Machado यांनी स्वातंत्र्याची ज्योत जिवंत ठेवली

नॉर्वेजियन नोबेल समितीने आपल्या दीर्घ इतिहासात अशा अनेक धैर्यवान व्यक्तींना सन्मानित केले आहे ज्यांनी दडपशाहीविरुद्ध आवाज उठवला, कारागृहात, रस्त्यावर आणि सार्वजनिक चौकात स्वातंत्र्याची ज्योत जिवंत ठेवली आणि सिद्ध केले की शांततामय प्रतिकार जग बदलू शकतो. गेल्या वर्षभरात माचादो या छुप्या जीवनात राहाव्या लागल्या, पण प्राणघातक धमक्यांनंतरही त्यांनी देश सोडला नाही — त्यांच्या या निर्णयाने लाखो नागरिकांना प्रेरणा दिली आहे.

जेव्हा हुकूमशहा सत्ता हस्तगत करतात, तेव्हा स्वातंत्र्याच्या रक्षणासाठी उभे राहणाऱ्या धैर्यवान व्यक्तींचा गौरव करणे अत्यावश्यक असते. लोकशाही त्या लोकांवर टिकून असते जे मौन न राखता धोका पत्करूनही सत्य बोलतात, आणि आपल्याला आठवण करून देतात की स्वातंत्र्य हे कधीही गृहीत धरता कामा नये — ते नेहमी शब्दांनी, धैर्याने आणि दृढनिश्चयाने जपले पाहिजे.

Nobel Prize ची निकष पूर्तता

मारिया कोरीना माचादो यांनी अल्फ्रेड नोबेल यांच्या इच्छापत्रातील तिन्ही निकषांची पूर्तता केली आहे —
त्या आपल्या देशातील विरोधकांना एकत्र आणतात, समाजातील लष्करीकरणास त्यांनी सदैव विरोध केला आहे, आणि लोकशाहीकडे शांततामय संक्रमणाच्या त्यांच्या भूमिकेत त्या अढळ राहिल्या आहेत.

सारांश

माचादो यांनी सिद्ध केले आहे की लोकशाहीची साधनेच शांततेची साधने आहेत. त्या एका नव्या भविष्याची आशा जिवंत ठेवतात — जिथे नागरिकांचे मूलभूत हक्क संरक्षित राहतील, त्यांचा आवाज ऐकला जाईल, आणि ते खऱ्या अर्थाने शांततेत जगतील.

अधिकृत वेबसाईसाठी येथे क्लिक करा.

आमचे अन्य ब्लॉगपोस्ट:

पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या हस्ते नवी मुंबई आंतरराष्ट्रीय विमानतळाचे (Navi Mumbai International Airport) भव्य उद्घाटन !