नेमके काय म्हणाले पिटर नवारो (Peter Navarro)?- नवारो यांनी अमेरिकन न्यूज चॅनेलवर बोलताना भारतीय समाजाच्या संदर्भात विधान केले की, “भारतीय नागरिकांनो समजून घ्या की काय घडत आहे? ब्राह्मण भारतीय जनतेच्या किंमतीवर सर्वाधिक मुनाफा कमावत आहेत, आणि आम्हाला हे थांबवायचे आहे.” त्यांनी भारत-रशिया व्यापार, विशेषतः रशियन तेल खरेदीवरुन भारतावर टीका करताना हे विधान केले. या वक्तव्याद्वारे त्यांनी, डोनाल्ड ट्रम्प सरकारच्या भारतावरील ५०% टॅरिफचेही समर्थन केले आणि भारत ‘टॅरिफचा महाराज’ असल्याचे म्हटले. कोण आहेत पिटर नवारो ? पीटर नवारो हे एक अमेरिकन अर्थशास्त्रज्ञ आहेत, जे जानेवारी २०२५ पासून अमेरिकेचे राष्ट्राध्यक्ष डोनाल्ड ट्रम्प यांच्या वरिष्ठ व्यापार आणि उत्पादन सल्लागार पदावर कार्यरत आहेत.
Peter Navarro यांच्या वक्तव्यावर राजकीय आणि समाजिक प्रतिक्रिया
Peter Navarro यांच्या या भारतीय समाजात फूट पाडू पाहणाऱ्या वक्तव्यानंतर भारतातील राजकारणात आणि समाजमाध्यमांवर तीव्र संताप पहायला मिळाला. विविध पक्षातील नेत्यांनी नवारो यांच्या विधानाचा निषेध केला. काँग्रेस नेते पवन खेडा यांनी असे विधान “आधारहीन आणि धक्कादायक” असल्याचे सांगितले तर, शिवसेना नेत्या प्रियंका चतुर्वेदी यांनी जातीचा उल्लेख करून अमेरिकन मांडणीला “शर्मनाक आणि धोका” असे संबोधले. काही नेत्यांनी नवारोने बॅकेग्राउंडमध्ये अमेरिकन ‘बोस्टन ब्राह्मण’ शब्दाचा वापर केल्याचा दावा केला, तर तज्ज्ञांनी स्पष्ट केले की हे भारतीय समाजातील ब्राह्मण समुदायावरच रोखून केलेले विधान आहे.
भारत-रशिया-चीनची नवीन समीकरणाने वाढवली अमेरिकेची अस्वस्थता
नुकतीच चीन मध्ये संपन्न झालेल्या SCO परिषदेतील भारत, रशिया आणि चीन यांची वाढती जवळीक पाहून अमेरिकेच्या धोरणांमध्ये अस्वस्थता निर्माण झाली आहे आणि अनेक विश्लेषकांच्या मते, भारतीय जनतेत मतभेद निर्माण करण्याचा प्रयत्न अमेरिकेकडून केला जाऊ शकतो.
भारत-रशिया-चीनची नवीन समीकरणं
अलीकडच्या शांघाय सहकार्य परिषदेत (SCO Summit) पंतप्रधान नरेंद्र मोदी, रशियाचे राष्ट्राध्यक्ष पुतिन आणि चीनचे अध्यक्ष शी जिनपिंग यांची उघड मैत्री आणि सकारात्मक संवाद जागतिक मंचावर सर्वांचे लक्ष वेधून घेत आहेत. व्यापार, सुरक्षा आणि सामरिक स्वयंपूर्णता या मुद्द्यांवर या तिघांचं एकत्र येणं अमेरिकेच्या नेतृत्वाखालील एकध्रुवीय जागतिक व्यवस्थेला आव्हान देऊ शकतं, अशी चर्चा आहे. त्याचाच परिणाम म्हणजे भारतीय समाजात फूट पाडण्याचा प्रयत्न होताना दिसत आहे.
अमेरिका का अस्वस्थ आहे?
डोनाल्ड ट्रम्प यांच्या नेतृत्वाखाली अमेरिकेने भारतीय निर्यातीवर उच्च टॅरिफ लादले आहेत, ज्याचा फटका भारतीय निर्यातदारांना बसला आहे. याबरोबरच, अमेरिकेने भारतावर दबाव टाकण्याचे प्रयत्न सुरू ठेवले असून, भारत-रशिया-चीन आघाडीच्या शक्यतेमुळे आंतरराष्ट्रीय घटनाक्रमावर परिणाम होऊ शकतो, असे विश्लेषक मानतात.
भारतातील राजकीय-समाजिक प्रभाव
अमेरिकेने विविध माध्यमांतून भारतीय समाजात फूट पाडण्याचे, देशांतर्गत मतभेद वाढवण्याचे, आणि भारताच्या परराष्ट्र धोरणामध्ये गोंधळ निर्माण करण्याचे प्रयास सुरू केले आहेत, असा आरोप विविध तज्ज्ञांनी केला आहे.
- भारताची संरक्षण आणि व्यापार क्षेत्रातील अमेरिका, रशिया आणि चीनवरील अवलंबन हे त्रिकोणीय समीकरण गुंतागुंतीचं करते.
- रशिया आणि चीन यांच्याशी वाढती सलगी भारताला अमेरिकेच्या बाजूने न राहण्याची सूचना देऊ शकते, पण चीनसोबतचा विश्वास आणि सुरक्षा चिंता कायम आहेत.
चीनी-अमेरिकन संघर्ष आणि भारत
चीनने स्पष्टपणे सांगितले आहे की, भारतासोबत बहुपक्षीय व्यापार युती मजबूत करावी लागेल आणि अमेरिकन डॉलरवरचं वर्चस्व कमी करावं लागेल. दुसरीकडे, अमेरिकेने क्वाड, ब्रिक्स या मंचांचा वापर करून भारताला आपल्या बाजूने ठेवण्याचा प्रयत्न केला आहे, तरीही सध्याच्या परिस्थितीत भारत “स्ट्रॅटेजिक ऑटोनॉमी”ची भूमिका घेण्याचा प्रयत्न करतोय. त्याचाच परिणाम म्हणजे अमेरिकन गटात अस्वस्थता वाढली आहे आणि नवरो सारखे वक्तव्य येत आहेत.
Peter Navarro यांच्या वक्तव्याचा अमेरिकी उद्देश आणि आंतरराष्ट्रीय प्रतिक्रिया
काही विश्लेषकांनी असा आरोप लावला की अमेरिकन धोरणकार भारतातील जातीय रेषांना हात घालून आंतरराष्ट्रीय राजकारणात गोंधळ वाढवण्याचा प्रयत्न करत आहेत. नवारो यांच्या विधानामुळे भारतीय समाजात विद्वेष आणि जातीय तणाव वाढू शकतो, अशी चिंता व्यक्त केली जात आहे. .
आमचे अन्य ब्लॉगपोस्ट :
