भारतीय निवडणूक आयोगाने दिनांक १५ ऑक्टोबर २०२४ रोजी महाराष्ट्र व झारखंड या दोन विधानसभेच्या निवडणुकांचा कार्यक्रम जाहीर केला आहे. महाराष्ट्रामध्ये एकूण २८८ विधानसभा मतदारसंघांमध्ये निवडणुका घेण्यात येणार आहेत. संपूर्ण राज्यात एकाच टप्प्यात राज्यातील एकूण १००१८६ मतदान केंद्रांवर एकाच दिवशी म्हणजेच दिनांक २० नोव्हेंबर २०२४ रोजी बुधवारला मतदान होणार आहे तर दिनांक २३ नोव्हेंबर २०२४ रोजी शनिवारला महाराष्ट्र विधानसभा निवडणूक २०२४ – MAHARASHTRA ASSEMBLY ELECTION 2024 निवडणूकीचा निकाल लागणार आहे. दि. १५ ऑक्टोबर २०२४ पासून निवडणूक आयोगाकडून राज्यभर आदर्श निवडणूक आचार संहिता लागू करण्यात आलेली आहे. याव्यतिरिक्त, राज्यातील लोकसभेच्या १६ पोटनिवडणुकाही आयोजित केल्या जातील. निवडणुकीच्या या प्रक्रियेमुळे महाराष्ट्रातील राजकीय वातावरणात चांगलीच चुरस निर्माण झाली आहे. राजकीय पक्ष आता आपले उमेदवार निश्चित करण्यासाठी तयारीत लागले आहेत. तर काही पक्षांकडून आपले उमेदवार जाहीर करायला सुरुवात सुद्धा झालेली आहे.

Contents

MAHARASHTRA ASSEMBLY ELECTION 2024 निवडणूक कार्यक्रम

महाराष्ट्र राज्यात होणाऱ्या इलेक्शनचा विस्तृत कार्यक्रम इलेक्शन विभागाने पुढीलप्रमाणे जाहीर केला आहे.

निवडणूक कार्यक्रम	दिनांक व वार
राजपत्रात अधिसूचना जारी करण्याची तारीख	२२ ऑक्टोबर २०२४ (मंगळवार)
नामनिर्देशनपत्र दाखल करण्याची अंतिम तारीख	२९ ऑक्टोबर २०२४ (मंगळवार)
नामनिर्देशनपत्रांची छाननी	३० ऑक्टोबर २०२४ (बुधवार)
उमेदवारी मागे घेण्याची अंतिम तारीख	०४ नोव्हेंबर २०२४ (सोमवार)
मतदानाचा दिवस	२० नोव्हेंबर २०२४ (बुधवार)
मतमोजणीचा दिवस	२३ नोव्हेंबर २०२४ (शनिवार)
निवडणूक परिणाम जाहीर होण्याची तारीख	२५ नोव्हेंबर २०२४ (सोमवार)

maharashtra assembly election 2024 time table

MAHARASHTRA ASSEMBLY ELECTION 2024, source- eci youtube channel

निवडणुकीच्या पार्श्वभूमीवर महत्त्वाचे नियम-MAHARASHTRA ASSEMBLY ELECTION 2024

MAHARASHTRA ASSEMBLY ELECTION 2024 निवडणुकीच्या सर्व प्रक्रिया पारदर्शकतेसाठी भारतीय निवडणूक आयोगाने विविध पातळ्यांवर यंत्रणा निर्माण केली आहे. मतदारांना आपल्या मताचा अधिकार सुरक्षित करण्यासाठी जागरूक राहण्याचे आवाहन देखील करण्यात आले आहे.

आदर्श आचारसंहितेचे लागू होणे: MAHARASHTRA ASSEMBLY ELECTION 2024

भारतीय निवडणूक आयोगाने निवडणुकीचा कार्यक्रम जाहीर केल्याने संपूर्ण राज्यात दिनांक १५ ऑक्टोबर २०२४ पासून तात्कालिक आदर्श आचारसंहिता लागू झाली आहे. ही आचारसंहिता विधानसभेच्या निवडणुकांच्या प्रक्रिया पूर्ण होई पर्यंत लागू राहील.

आचारसंहितेनुसार, MAHARASHTRA ASSEMBLY ELECTION 2024 निवडणूक प्रक्रियेतील काही महत्त्वाच्या बाबींवर निर्बंध लादले गेले आहेत. या कालावधीत सरकारी अनुदानाचे वाटप, नवीन योजना किंवा कामांची घोषणा, सरकारी जाहिरातींचा प्रसार, मंत्र्यांच्या दौऱ्यांचे आयोजन, सरकारी वाहनांचा वापर यावर प्रतिबंध आहे.

आचारसंहितेच्या अंमलबजावणीसाठी राज्य आणि जिल्हा पातळीवर निरीक्षण आणि नियंत्रण यंत्रणांची स्थापना करण्यात आली आहे. उमेदवारांनी नामनिर्देशन पत्र दाखल केल्यापासून या निवडणूक खर्चाची गणना सुरू होईल. महाराष्ट्रातील विधानसभेच्या निवडणुकांसाठी प्रत्येक उमेदवाराला खर्चाची मर्यादा ₹४० लाख निश्चित करण्यात आलेली आहे.

राजकीय पक्ष आणि उमेदवारांनी जाहिरातींवर लक्ष ठेवण्यासाठी आणि त्यांचे प्रमाणीकरण करण्यासाठी राज्य आणि जिल्हा पातळीवर “मीडिया सर्टिफिकेशन अँड मॉनिटरिंग कमिटी” स्थापन करण्यात आली आहे. या समिती अंतर्गत कोणत्याही नियमांची उल्लंघन झाल्यास कठोर कारवाई करण्यात येईल.

आचारसंहितेच्या अंमलबजावणीबाबत आवश्यक माहिती प्रदान करण्यासाठी राजकीय पक्षांशी तसेच सरकारी विभागांशी बैठक घेण्यात येणार आहे. यामध्ये मतदानाच्या दिवशी आणि मतमोजणीच्या दिवशी प्रामुख्याने माहितीची देवाणघेवाण केली जाईल.

भारतीय निवडणूक आयोगाने या सर्व प्रक्रियांवर लक्ष ठेवण्यासाठी आवश्यक नियम आणि मार्गदर्शक सूचनांची जाहीरात करण्याचे आश्वासन दिले आहे, ज्यामुळे निवडणुकांची पारदर्शकता आणि न्यायालयीनतेत वाढ होईल.

आता सर्व राजकीय पक्ष आणि उमेदवारांनी आदर्श आचारसंहितेचे पालन करून आपल्या निवडणूक मोहिमेची तयारी सुरू करणे आवश्यक आहे.

MAHARASHTRA ASSEMBLY ELECTION 2024, source- eci youtube channel

२०१९ मध्ये मतदार यादीत मोठी वाढ, नवमतदारांची संख्या वाढली

आगामी निवडणुकांच्या पार्श्वभूमीवर, भारत निवडणूक आयोगाने मतदार यादीतील सुधारणा आणि वाढीव संख्येची माहिती जाहीर केली आहे. २०१९ सालच्या तुलनेत, मतदारांची संख्या ६९,२३,१९९ ने वाढली आहे, ज्यामुळे मतदान प्रक्रियेतील भागीदारी वाढण्याची अपेक्षा आहे.

MAHARASHTRA ASSEMBLY ELECTION 2024 ठळक बाबी:

महिला-पुरुष गुणोत्तर:

२०११ च्या जनगणनेनुसार, १००० पुरुषांमागे ९२९ महिलांचा गुणोत्तर होता. मात्र, २०१९ साली मतदार यादीतील महिलांची संख्या ९२५ होती. यासाठी विशेष मोहिम राबविण्यात आली, ज्यामुळे २०२४ साली या गुणोत्तरात सुधारणा होऊन ९३६ झाले आहे.

नवमतदारांची संख्या:

१८-१९ वयोगटातील नवमतदारांची संख्या २०,९३,२०६ इतकी आहे, ज्यामुळे युवकांच्या मतदानात सहभाग वाढण्याची शक्यता आहे.

सेनादलातील मतदार:

१,१६,३५५ इतके सेनादलातील मतदारांची नोंदणी करण्यात आलेली आहे, जे मतदान प्रक्रियेत सक्रिय भाग घेत आहेत.

वृद्ध मतदारांची संख्या:

८५ वर्षांवरील नागरिकांची संख्या १२,४३,१९२ आहे. यापैकी १०० वर्षांवरील मतदारांची संख्या ४७,७१६ आहे. इच्छुक वृद्ध मतदारांसाठी टपाली मतदानाची सुविधा उपलब्ध होणार आहे.

या सर्व माहितीच्या आधारे, आगामी निवडणुकांमध्ये मतदारांची संख्या आणि त्यांच्या भागीदारीत लक्षणीय वाढ होण्याची अपेक्षा आहे. भारत निवडणूक आयोगाने या सुधारणा सुनिश्चित करण्यासाठी विविध योजना आणि कार्यक्रम राबवले आहेत. मतदारांना मतदान प्रक्रियेत सक्रिय सहभागी होण्याचे आवाहन करण्यात आले आहे.

MAHARASHTRA ASSEMBLY ELECTION 2024 यंदाच्या निवडणुकांसाठी महत्त्वाची संगणक प्रणालींची अंमलबजावणी

आगामी MAHARASHTRA ASSEMBLY ELECTION 2024 निवडणुकांच्या पार्श्वभूमीवर, भारतीय निवडणूक आयोगाने विविध संगणक प्रणालींचा विकास केला आहे, ज्यामुळे निवडणूक प्रक्रियेतील पारदर्शकता आणि व्यवस्थापन सुधारता येईल. या प्रणालींचा उद्देश विविध विषयांची प्रभावी अंमलबजावणी आणि नियमन ठेवणे आहे.

महत्त्वाची संगणक प्रणाली:

cVigil: आदर्श आचारसंहितेच्या कालावधीत होणाऱ्या तातडीच्या घटनांचा तपास करण्यासाठी “cVigil” मोबाईल अॅप विकसित करण्यात आले आहे. या अॅपच्या माध्यमातून नागरिक आचारसंहितेच्या उल्लंघनाची छायाचित्रे किंवा व्हिडिओ काढून तातडीने नोंदवू शकतात. यावर संबंधित प्रशासन व निवडणूक अधिकाऱ्यांकडून तातडीने कारवाई केली जाईल.

सक्षम App: या अॅपद्वारे मतदार नोंदणी, मतदानाचा शोध घेणे, आणि ई-चिअरची मागणी करणे यासारख्या सुविधांचा लाभ घेऊ शकतात. हे IT Application मतदारांना अधिक सोयीस्कर माहिती आणि सेवा प्रदान करते.

KYC (Know Your Candidate) App: या अॅपद्वारे मतदार उमेदवाराबाबतची माहिती पाहू शकतात, ज्यात उमेदवाराची पार्श्वभूमी, गुन्हेगारी इतिहास आणि अन्य महत्त्वाची माहिती समाविष्ट आहे. यामुळे मतदारांना योग्य निर्णय घेण्यात मदत होईल.

ESMS App/Portal: या प्रणालीद्वारे निवडणूकांच्या काळात अंमली पदार्थ, मौल्यवान धातू, आणि अन्य प्रतिबंधित वस्तूंचा तपास केला जाईल. ESMS Portal वरून या गोष्टींची माहिती भारत निवडणूक आयोगाला नियमितपणे दिली जाईल.

MAHARASHTRA ASSEMBLY ELECTION 2024, source- eci youtube channel

१९५० डायलच्या माध्यमातून मतदारांना सुविधा- MAHARASHTRA ASSEMBLY ELECTION 2024

भारतीय निवडणूक आयोगाने मतदारांसाठी सोयीसाठी १९५० डायल सेवा सुरू केली आहे. या सेवेद्वारे नागरिकांना मतदानाशी संबंधित विविध माहिती आणि सहकार्य मिळविण्याची सुविधा उपलब्ध होणार आहे.

MAHARASHTRA ASSEMBLY ELECTION 2024 मुख्य बाबी:

राज्य आणि जिल्हा संपर्क केंद्रे:

राज्यभरात राज्य संपर्क केंद्र (State Contact Centre) आणि जिल्हा संपर्क केंद्र (District Contact Centre) स्थापन करण्यात आले आहेत. हे केंद्रे मतदारांच्या समस्यांचे निराकरण करण्यासाठी आणि त्यांना आवश्यक माहिती प्रदान करण्यासाठी कार्यरत राहतील.

टोल फ्री सेवा:

१९५० या टोल फ्री नंबरच्या माध्यमातून मतदारांना सर्वसमावेशक माहिती उपलब्ध होईल. यामध्ये मतदार नोंदणी, मतदान प्रक्रिया, आणि आचारसंहितेची माहिती यांचा समावेश असेल. या सेवेमुळे नागरिकांना आपल्या समस्यांचे त्वरित निराकरण करता येईल.

या सुविधेमुळे मतदान प्रक्रियेत नागरिकांचे सहभाग अधिक वाढेल आणि माहितीचा प्रवाह सुधारेल. भारत निवडणूक आयोगाने मतदारांच्या सुविधा आणि सहभागासाठी योग्य उपाययोजना केल्या आहेत, ज्यामुळे प्रत्येक मतदाराला त्यांच्या हक्कांबाबत जागरूक होण्याची संधी मिळेल.

MAHARASHTRA ASSEMBLY ELECTION 2024, source- eci youtube channel

मतदानाची सोय: नागरिकांना सक्रिय सहभागाचे आवाहन

MAHARASHTRA ASSEMBLY ELECTION 2024 आगामी निवडणुकांच्या पार्श्वभूमीवर, भारत निवडणूक आयोगाने मतदान प्रक्रियेतील सोयी आणि सुविधा सुनिश्चित करण्यासाठी आवश्यक उपाययोजना पूर्ण केल्या आहेत. यामध्ये आवश्यक साधनसामग्रीची उपलब्धता आणि मतदानासाठी लागणाऱ्या सोयींची निर्मिती यांचा समावेश आहे.

मुख्य बाबी:
सोयींची निर्मिती: निवडणुकीच्या संदर्भात मतदान केंद्रांवर आवश्यक साधनसामग्री पुरविण्यासाठी विविध उपाययोजना करण्यात आल्या आहेत. यामुळे मतदान प्रक्रिया सुरळीत होईल आणि नागरिकांना आरामदायक वातावरणात मतदान करता येईल.

सहभागाचे आवाहन: नागरिकांनी या निवडणुकांमध्ये सक्रियपणे सहभागी होण्याचे आवाहन करण्यात आले आहे. प्रत्येक मतदाराने मतदान प्रक्रियेत भाग घेऊन आपल्या हक्कांचा वापर करावा, हे अत्यंत महत्त्वाचे आहे.

सामाजिक जबाबदारी: मतदान हा प्रत्येक नागरिकाचा अधिकार आहे, त्यामुळे सर्व नागरिकांना एकत्र येऊन या प्रक्रियेत सक्रिय सहभाग घेण्यास प्रोत्साहित केले जात आहे.

मतदानाची सोय सुनिश्चित करण्यासाठी आणि सर्व मतदारांना मतदान प्रक्रियेत सामील होण्यासाठी आवश्यक असलेल्या सर्व सुविधांची व्यवस्था करण्यात आली आहे. भारत निवडणूक आयोगाने नागरिकांचे हक्क आणि सुरक्षेला प्राधान्य देत, प्रत्येक मतदाराला त्यांच्या मतदानाचा अधिकार वापरण्यासाठी प्रेरित करण्याची प्रक्रिया सुरू ठेवली आहे.

MAHARASHTRA ASSEMBLY ELECTION 2024, source- eci youtube channel

MAHARASHTRA ASSEMBLY ELECTION 2024 – १५ ऑक्ट. २०२४ च्या मतदार यादीनुसार लिंगनिहाय मतदारांची संख्या

तपशील	दि. १५ ऑक्ट २०२४ रोजीची संख्या
पुरुष	४,९७,४०,३०२
महिला	४,६६,२३ ०७७
तृतीयपंथीय	६,०३१
एकूण	९,६३,६९,४१०

MAHARASHTRA ASSEMBLY ELECTION 2024 genderwise total number of voters

MAHARASHTRA ASSEMBLY ELECTION 2024 – १५ ऑक्ट. २०२४ च्या मतदार यादीनुसार दिव्यांग व इतर मतदारांची संख्या

तपशील	दि. १५ ऑक्ट २०२४ रोजीची संख्या
दिव्यांग	३,३६,२७८
सेनादलातील मतदार	१,१६,३५५
१८ ते १९ वर्षे वायोगटातील मतदार	२०,९३,२०६
८५ वर्षांपेक्षा अधिक वयोगटातील उमेदवार	१२,४३,१९२

MAHARASHTRA ASSEMBLY ELECTION 2024 divyang and other types of voter

एकूण मतदान केंद्र- MAHARASHTRA ASSEMBLY ELECTION 2024

मतदान केंद्राचा प्रकार	संख्या
शहरी मतदान केंद्र	४२,६०४
ग्रामीण मतदान केंद्र	५७,५८२
एकूण संख्या	१००,१८३

MAHARASHTRA ASSEMBLY ELECTION total poling stations